الگوهای برهم‌کنش‌ جت‌های جنب حاره و جبهه قطبی در بارش‌های سنگین بهار و پاییز ایران

در این پژوهش برهم‌کنش جت­های جنب حاره و جبهه قطبی در بارش­های سنگین بهار و پاییز ایران (2017-1988) بررسی شده است. برای نیل به این منظور، پس از شناسایی منطقه بیشینه تغییرات جت­ها، با استفاده از تحلیل عاملی به روش مؤلفه مبنا (PCA) بر روی داده­های ارتفاع تراز 500 هکتوپاسکال، چهار مؤلفه اصلی با تبیین 82 درصد از پراش داده­ها تعیین شد. سپس با استفاده از روش تحلیل خوشه­ای، روزهای واقع در هر خوشه و با روش همبستگی درون‌گروهی، روز نماینده هر خوشه مشخص شد. همچنین با دریافت داده­های واگرایی، سرعت قائم جو (امگا)، تاوایی، رطوبت‌نسبی، رطوبت‌ویژه، دما و میانگین فشار تراز دریا از مرکز مطالعات میان‌مدت اروپا (ECMWF, European Centre for Medium-Range Weather Forecasts)، اثرات الگوهای برهم‌کنش جت­ها بر رخداد بارش سنگین بررسی شد. نتایج پژوهش نشان‌دهنده تأثیرات متفاوت سه الگوی برهم‌کنش جت­ها بر بارش سنگین است. به‌طوری‌که اثرات برهم‌کنش مستقیم ناشی از انطباق گردش واچرخندی جت جنب حاره بر گردش چرخندی جت جبهه قطبی باعث تمرکز بارش در ایستگاه­های محدودی شده است؛ اما تأثیر برهم‌کنش غیر­مستقیم ناشی از انطباق گردش چرخندی جت جنب حاره بر گردش وا­چرخندی جت جبهه قطبی، بارش­های گسترده­ای را در پی داشته است. همچنین برهم‌کنش متقابل حاصل مجاورت گردش­های وا­چرخندی جت جنب حاره و چرخندی جت جبهه قطبی، بر تشدید فرآیند جبهه­زایی و رخداد بارش در امتداد این جبهه­ها مؤثر بوده است. مجاورت گردش­های چرخندی جت جنب حاره و واچرخندی جت جبهه قطبی، برهم‌کنشی در پی نداشته و رخداد بارش سنگین در این الگو، فقط از گردش چرخندی جت جنب حاره متأثر شده است.